İşitme Engelli Bireyler Destek Eğitim Programı
İŞİTME NEDİR?
İnsan, beş duyusu vasıtasıyla algılayabildiklerini beyninde yorumlayarak anlamlandırır. İşitme duyusu da insanın çevresini algılamasına yardımcı olan, çevresindeki canlılarla iletişimini sağlayan bir duyudur.
İşitmenin gerçekleşebilmesi için;
a) Sesin olması,
b) Sesin kulağa ulaşması,
c) O sesin insan kulağının alabileceği frekans ve şiddet sınırları içinde olması,
d) Sesin kulaktaki dış, orta ve iç bölümleri aşması,
e) Sesin işitme merkezine ulaşması ve merkezce algılanması gerekmektedir.
Bu işlevlerden birinin aksaması işitme yetersizliğini ortaya çıkarabilmektedir.
İŞİTME ENGELİ NEDİR?
Bir bireyin işitme eşik düzeyinin, herhangi bir frekansta odyogram üzerindeki sıfır eşiğinden belirli derecede sapması bir işitme kaybı gösterir. İşitme testi sonucunda belli bir bireyin aldığı sonuçlar kabul edilen normal işitme eşiklerinden belirli derecede farklı olup, bir kaybın derecesi bireyin dil edinmesine ve eğitimine engelleyici derecede ise işitme engelinin varlığından söz edilir.
İŞİTME ENGELLİ KİMDİR?
Odyogram kişinin işitebildiği ses miktarını ve iki kulaktaki işitme kaybını gösteren bir grafiktir. Grafiğin başında 125’ten 8000’e kadar sayılar yer alır. Bunlar frekans, yani farklı ses perdeleridir. Bireyin herhangi bir frekansta verilen sesi işitmemesi durumunda "işitme engeli" var demektir. İşitme engeli ve tiplerinin farklı dereceleri bulunmaktadır.
Duyma yetisini tamamen yada kısmen kaybetmiş kişilere "İşitme engelli" denir.
İşitme engeli olan birey, işitme engelinden dolayı özel eğitimi gerektiren kişidir.
İŞİTME KAYBI NEDİR?
Dil ve konuşma gelişimini engelleyen faktörler arasında işitme kaybının varlığı mutlaka yer almaktadır çünkü dil ve konuşma gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için en önemli faktörlerden birisi de sağlıklı bir işitmenin olmasıdır. İşitme kayıpları, doğası gereği, kişinin dil ve konuşma gelişiminde gecikmelere ve yetersizliklere neden olacaktır. Dolayısıyla işitme kaybı olan çocukların erken dönemde tanılanması ve gerek çocuğun gerekse ailenin uygun eğitime yönlendirilmesi son derece önemlidir. Aksi takdirde dil ve konuşma gelişiminde güçlükler ortaya çıkacak, bu güçlükler de öğrenme sorunlarından benlik gelişimine; akademik başarısızlıktan iletişim sorunlarına bir dizi problemi beraberinde getirecektir.
İŞİTME KAYBININ NEDENLERİ:
İşitme kaybı doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası olmak üzere yaşamın üç
farklı döneminde ortaya çıkabilir.
Prenatal (Doğum Öncesi) Dönem
Bu dönem, annenin hamileliği sırasında geçirilen işitme kaybı risk faktörlerini kapsar.
Bu dönemdeki risk faktörleri:
1. Genetik yatkınlık
2. Annenin, hamileliği sırasında ototoksik ilaç kullanması
3. Annenin, hamileliği sırasında kızamık ve kabakulak gibi ateşli hastalıklar geçirmesi
4. Annenin, hamileliği sırasında X-Ray ışınlarına maruz kalması
5. Annenin, sistemik bir hastalığının olması
6. Annenin, hamileliği sırasında kaza, düşme vb. travma geçirmesi
Perinatal (Doğum Anı) Dönem
Bu dönem, doğum sırasında meydana gelen işitme kaybı risk faktörlerini kapsar. Bu
dönemdeki risk faktörleri:
1. Düşük doğum kilosu (1500 gr’dan az)
2. Kan uyuşmazlığı
3. Doğum sırasında bebeğin oksijensiz kalması
4. Doğum sırasında kafa travması geçirmesi (forceps, vakum kullanılması vb.)
5. Kan değişimi olması
Postnatal (Doğum Sonrası) Dönem
Bu dönem, doğumdan sonra çocuğa ilişkin işitme kaybı risk faktörlerini kapsar. Bu
dönemdeki risk faktörleri:
1. Çocuğun geçirdiği hastalıklar (kabakulak, menenjit vb.)
2. Çocuğun havale geçirmesi
3. Çocuğun ototoksik ilaç kullanması
4. Çocuğun kafa travması geçirmesi
5. Çocuğun kulak enfeksiyonu geçirmesi
6. Çocuğun genetik bozukluğunun olması
7. Çocuğun baş yüz anomalisinin olması (kulak kepçesindeki fiziksel bozukluklar)
8. Çocuğun yüksek şiddette gürültüye maruz kalması
9. Nedeni belli olmayan işitme kayıpları
İŞİTME KAYBININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Konuşmalarda ve diğer seslerde belirgin bozukluk,
Söylenenleri anlamakta güçlük çekmek,
Söylenenlerin birkaç kez tekrarlanmasını istemek,
Televizyonun ve radyonun sesini fazla açmak,
Toplu konuşmalardan çekilmek uzaklaşmak,
Konuşurken sürekli yüze bakma arkadan seslenildiğinde duymakta zorluk çekme,
Bebeklerde, seslere tepkisiz olma.
NASIL TANI KONUR?
-Bebeklerde doğar doğmaz yenidoğan ünitesinde yapılması gereken OAE ( Otoacoustic Emission ) testi dediğimiz iç kulağın aktivitesi hakkında fikir veren bir test vardır. Bu testi başarıyla atlatamayan bebek kontrol altına alınır ve eğer işitme kaybı saptandıysa işitme kaybı tanısı konur... Bu testi geçememesi bebekte kesin işitme kaybı vardır demek için yeterli değildir.
-ABR-Baer testi ve buna ilave olarak EAİ(Elektro Akustik İmmitancemetre) yapıldıktan sonra kesin işitme kaybı vardır demek mümkün olur.
-İşitme testleri, işitme kaybının tipi ve derecesi hakkında karar vermek için uzmanlarca yapılan testlerdir.
